Kancelaria Radcy Prawnego

Prawo spadkowe

Prawo spadkowe

Spadkobiercy dziedziczą nie tylko aktywa, ale również długi spadkodawcy (np. niespłacone kredyty, zaległości podatkowe). Wiedza o ilości i wysokości długów spadkodawcy pozwoli zdecydować o tym, w jaki sposób i czy w ogóle przyjąć spadek. Spadkobierca ma trzy możliwości:
- przyjąć spadek wprost,
- przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza,
- odrzucić spadek.
Przyjęcie spadku wprost oznacza, że spadkobierca przyjmuje spadek bez żadnych ograniczeń. Tym samym odpowiada za wszystkie długi spadkowe i to całym swoim majątkiem. Oznacza to, że jeśli długi spadkodawcy przekraczają wartość spadku to spadkobierca musi je spłacać.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza odpowiedzialność za długi spadkodawcy tylko do wysokości wartości spadku. Spadkobierca nadal odpowiada swoim majątkiem, ale odpowiedzialność ta jest ograniczona kwotowo - spadkobierca nie odda wierzycielom spadkodawcy więcej, niż otrzymał z tytułu dziedziczenia.
Odrzucenie spadku powoduje, że spadkobierca nie odpowiada za żadne długi spadkodawcy, ale również nie dziedziczy żadnego majątku. Jest wyłączony z dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Wówczas udział osoby, która spadek odrzuciła przechodzi na jej zstępnych. Dopiero, jeśli kolejni spadkobiercy spadek odrzucą, długi ostatecznie przejmie gmina lub Skarb Państwa.
Istotne jest to, że w zakresie spadków otwartych przed dniem 19.10.2015r., oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w terminie sześciu miesięcy od chwili dowiedzenia się przez spadkobiercę o tytule powołania do dziedziczenia (art. 1015 § 1 k.c.). Zazwyczaj będzie to data śmierci spadkodawcy. Oświadczenie to można złożyć przed sądem lub notariuszem. Co do zasady, brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Natomiast w z uwagi na zmianę przepisów, w zakresie spadków otwartych po 19.10.2015r., sytuacja jest odwrotna. Brak oświadczenia w terminie sześciu miesięcy jest równoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Kancelaria świadczy w tym zakresie następujące usługi:
- udzielanie porad prawnych
- sporządzanie wniosków o dział spadku,
- sporządzanie odpowiedzi na wniosek o dział spadku,
- reprezentowanie przed sądami w sprawach o dział spadku,
- sporządzanie umów o dział spadku


W sytuacji, gdy spadkobierców jest kilku, z chwilą otwarcia spadku wszyscy stają się współwłaścicielami masy spadkowej i stosuje się do nich przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.
Na mocy działu spadku, spadkobiercy mogą podzielić pomiędzy siebie poszczególne składniki masy spadkowej i stać się ich wyłącznymi właścicielami. Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.
Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Należy pamiętać, że jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Umowny dział spadku możliwy jest tylko w sytuacji, gdy wszyscy spadkobiercy są zgodni, co do sposobu działu. W razie konfliktu pozostaje tylko droga sądowa.
Istotne jest to, że skład majątku spadkowego ustala się według stanu na dzień otwarcia spadku (śmierć spadkodawcy), natomiast wycenia się go według cen rynkowych z chwili działu spadku.

Kancelaria świadczy w zakresie dziedziczenia testamentowego następujące usługi:
- udzielanie porad prawnych
- sporządzanie wniosków o stwierdzenie nabycia spadku wraz z wnioskiem o otwarcie testamentu,
- ustalanie kręgu uczestników postępowania o stwierdzenie nabycia spadku,
- reprezentowanie przed sądami w sprawach spadkowych,

Pojęcia ułatwiające zrozumienie treści:
Spadkodawca – osoba, której majątek z chwilą śmierci przechodzi na spadkobierców.
Spadkobierca – podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków osoby zmarłej.
Masa spadkowa – prawa i obowiązki spadkodawcy, które z chwilą jego śmierci przechodzą na spadkobierców. Oznacza to, że w spadku można otrzymać majątek (ruchomości, nieruchomości), ale również długi.
Otwarcie spadku – następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.
Zstępni – dzieci, wnuki, prawnuki.
Wstępni – rodzice, dziadkowie, pradziadkowie.
Jeżeli spadkodawca chce, aby majątek po jego śmierci przypadł innym osobom lub w innych udziałach niż wynika to z dziedziczenia ustawowego, to powinien sporządzić testament. Istnieje kilka rodzajów testamentów. Wyróżniamy testamenty zwykłe, do których zaliczamy testament własnoręczny (holograficzny), testament notarialny, testament urzędowy oraz testamenty szczególne, do których należy testament ustny, testament podróżny i testament wojskowy. W praktyce najczęściej sporządzane są testamenty własnoręczne i notarialne.
Testament własnoręczny, aby był ważny, musi zostać w całości napisany pismem ręcznym, podpisany i opatrzony datą. Musi to być pismo ręczne testatora. Do sporządzenia testamentu własnoręcznego nie można używać żadnych urządzeń technicznych służących do pisania, takich jak maszyna do pisania, czy też komputer. Jeżeli chodzi o podpis, to również powinien być własnoręczny.
Testament notarialny powinien zostać sporządzony w kancelarii notarialnej. Jednakże w sytuacji, gdy spadkodawca jest osobą chorą, kaleką i nie może chodzić, testament może być sporządzony w miejscu pobytu testatora. Formalne wymogi sporządzenia testamentu notarialnego regulują art. 79-95 Prawa o notariacie. Przed sporządzeniem testamentu notariusz powinien ustalić tożsamość spadkodawcy, a także, w miarę możliwości, upewnić się, czy testator ma pełną zdolność do czynności prawnych. Obowiązkiem notariusza jest również upewnienie się, czy osoba zamierzająca sporządzić testament rzeczywiście ma wolę testowania, czyli ustanowienia spadkobiercy, a nade wszystko czy – sporządzając testament – działa swobodnie i świadomie. Z uwagi na to, iż przepisy dotyczące aktów notarialnych są dość rygorystyczne i sformalizowane, stąd też ta forma testamentu uważana jest za najbardziej bezpieczną i najtrudniejszą do obalenia. Z testamentem notarialnym łączy się obowiązek uiszczenia niezbyt wygórowanej opłaty.

 

Radca prawny Aleksandra Kubat oferuje usługi i pomoc prawną w zakresie dziedziczenia testamentowego dla klientów z Łodzi, Koluszek, Brzezin, Zgierza, Strykowa, Pabianic, Aleksandrowa Łódzkiego, Konstantynowa Łódzkiego, Tuszyna, Rzgowa i okolic.

Kancelaria świadczy w tym zakresie następujące usługi:
- udzielanie porad prawnych
- sporządzanie pozwu o zachowek,
- sporządzanie odpowiedzi na pozew o zachowek,
- reprezentowanie przed sądami w sprawach o zachowek,

Zachowek przysługuje najbliższym spadkodawcy pominiętym w testamencie, albo w sytuacji, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu, ale cały majątek lub jego znaczną część rozdysponował za życia w formie darowizn. Do kręgu osób uprawnionych do żądania od spadkobiercy lub obdarowanego zachowku należą: zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Wysokość zachowku zróżnicowana jest od sytuacji życiowej pominiętego spadkobiercy. Wynosi dwie trzecie udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału. Bardzo istotne jest ustalenie wartości schedy, od której będzie wyliczony zachowek. Co do zasady, na wartość tę składa się to, co spadkodawca pozostawił w testamencie oraz darowizny poczynione przez spadkodawcę. Zawsze dolicza się do wartości spadku wszystkie darowizny uczynione na rzecz spadkobierców i osób uprawnionych do zachowku, bez względu na to kiedy zostały dokonane. Natomiast darowizny na rzecz innych osób, dolicza się tylko wówczas, gdy zostały uczynione nie wcześniej niż 10 lat przed śmiercią spadkodawcy.
Spadkodawca może w testamencie pozbawić najbliższych zachowku. Jest to tzw. wydziedziczenie. Przepisy prawa wskazują tylko trzy możliwe przyczyny pozbawienia uprawnionego schedy spadkowej: 1) uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wbrew woli spadkodawcy (np. nadużywanie alkoholu, narkomania, hulaszczy tryb życia, utrzymywanie się z nielegalnych źródeł);
2) dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (np. niewykonywanie obowiązku alimentacyjnego, brak pomocy w chorobie).
Ten, kto sądzi, że został niesłusznie wydziedziczony ma możliwość dochodzenia swoich praw w postępowaniu o zachowek. Będzie musiał udowodnić, że nie została spełniona żadna z przesłanek uprawniająca do wydziedziczenia, albo, że doszło do wybaczenia.
Warto pamiętać, że jeśli wydziedziczony ma dzieci lub wnuki to prawo do zachowku przechodzi na nich.

Kancelaria świadczy w zakresie tematyki dziedziczenia ustawowego następujące usługi:
- udzielanie porad prawnych
- sporządzanie wniosków o stwierdzenie nabycia spadku,
- ustalanie kręgu spadkobierców,
- reprezentowanie przed sądami w sprawach spadkowych,

Pojęcia ułatwiające zrozumienie poniższej treści:
Spadkodawca – osoba, której majątek z chwilą śmierci przechodzi na spadkobierców.
Spadkobierca – podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków osoby zmarłej.
Masa spadkowa – prawa i obowiązki spadkodawcy, które z chwilą jego śmierci przechodzą na spadkobierców. Oznacza to, że w spadku można otrzymać majątek (ruchomości, nieruchomości), ale również długi.
Otwarcie spadku – następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.
Zstępni – dzieci, wnuki, prawnuki.
Wstępni – rodzice, dziadkowie, pradziadkowie.

Regulacje prawne dotyczące dziedziczenia zmieniały się na przestrzeni lat. Zasadą jest jednak, że do spadku stosuje się reguły dziedziczenia obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy. Dla rozstrzygnięcia kwestii, które przepisy będą miały zastosowanie, nie ma znaczenia, kiedy spadkobiercy zdecydują się na załatwienie spraw spadkowych.
Powołanie do spadku wynika z ustawy albo testamentu. Dziedziczenie ustawowe znajdzie zastosowanie wówczas, gdy spadkobierca nie pozostawił testamentu, albo żaden ze spadkobierców powołanych do dziedziczenia w testamencie nie chce lub nie może być spadkobiercą.
W pierwszej kolejności powołane z ustawy do spadku są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.
W braku zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków) powołani do spadku z mocy ustawy są małżonek i rodzice spadkodawcy. Udział spadkowy małżonka spadkodawcy wynosi tutaj połowę spadku, a udział każdego z rodziców ¼ całości spadku. W sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił ani zstępnych ani małżonka, cała masa spadkowa przypada rodzicom w częściach równych. Może również zdarzyć się tak, że jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku. Wówczas udział spadkowy, który by mu przypadał otrzyma rodzeństwo spadkodawcy w częściach równych. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.
Kolejną grupę spadkobierców stanowią dziadkowie. Możliwość dziedziczenia po wnukach pojawiła od 28 czerwca 2009 roku. Przed tą datą, gdy spadkodawca nie pozostawił małżonka, dzieci, rodzeństwa, a jego rodzice nie żyli, cały spadek przypadał gminie lub Skarbowi Państwa. Obecnie w braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Dziedziczą oni w częściach równych.
W 2009 roku, krąg spadkobierców ustawowych został również rozszerzony o pasierbów zmarłego. Pasierbowie mają prawo do spadku, gdy spadkodawca nie pozostawił małżonka i krewnych, powołanych do dziedziczenia z mocy ustawy, a żadne z jego rodziców nie dożyło otwarcia spadku. Dopiero w sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił krewnych i pasierbów, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu.


Radca Prawny Łódź Aleksandra Kubat

odpowie na Państwa pytania i wątpliwości pod poniższym numerem telefonu i adresem mailowym:

 

tel. 602-101-317

e-mail: kancelaria@radca-prawny-lodz.pl